In een wereld waarin digitale fotografie en camera’s zich steeds sneller ontwikkelen is er iets onweerstaanbaars aan de vintage charme van Rollei-film. Dit klassieke filmmerk, afkomstig uit Duitsland, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot 1920. Van de broekzakformaat Rollei 35 SE tot de cadillac van de middenformaatcamera’s: de Rolleiflex SL66. Maar ook met film. Met zijn tijdloze aantrekkingskracht en vermogen om momenten op een unieke manier vast te leggen, heeft Rollei-film een speciale plaats veroverd in het hart van zowel professionele als amateurfotografen.

Welke rolletjes

Voor deze blog hebben wij een paar opties uit het uitgebreide zwart-wit assortiment van Rollei getest: Rollei Infrared op 35mm film geschoten en Rollei Superpan 200 en Rollei Ortho 25 op 120 rolfilm. Alle rolletjes zijn ontwikkeld door onze collega's uit het vaklab en gescand op onze Noritsu HS-1800-A scanner.

Rollei Infrared

De Rollei Infrared hebben wij geschoten met een Leica M5 met een Sumicron 35mm F/2 en een Tele Elmarit 90mm F/2.8 met een infrarood filter.

In combinatie met een infrarood filter krijg je prachtige witte vegetatie. De groene kleuren van de planten en bomen worden mooi wit. Dit effect werkt beter onder zonnige omstandigheden zoals op deze zonnige dag. Hoe meer licht gereflecteerd wordt door de vegetatie, hoe meer je de ‘infrarood’ look krijgt waarbij alle vegetatie wit wordt. Verder krijg je ook mooi contrast in de lucht en een donkerdere lucht dankzij de infraroodfilm in combinatie met de filter.

Ook handig is dat je de film ook zonder een infraroodfilter kan gebruiken. Mocht je voor je compositie een keertje geen infrarood effect willen hebben, kun je dus simpelweg de filter afdoen. Dan werkt de film als een normale zwart-wit film. De film heeft verder een mooie korrel een mooi sterk contrast en behoudt de details in zowel de schaduwen als de highlights.

Wanneer je een infrarood filter gebruikt blokkeert deze wel veel licht. Over het algemeen moet je hierbij rekening houden met zo'n 6 stoppen licht die de filter blokkeert. Wanneer je met een externe lichtmeter meet, zul je de film moeten belichten alsof het ISO 6 is. Indien je een lichtmeter hebt die door de lens heen meet, dan hoef kun je gewoon de instellingen gebruiken die de lichtmeter aangeeft.

Veel mensen schrikken vaak als ze horen dat ze een infrarood film moeten belichten op een lage ISO, zoals ISO 6 bij Rollei Infrared en zijn bang dat ze dan met hele lange sluitertijden moeten werken een met een statief. Dit hoeft echter niet altijd het geval te zijn. Al deze foto's zijn uit de hand geschoten.

Rollei Infrared film portrait of girl
Rollei Infrared film portrait of girl and cross
Rollei Infrared film portrait of girl and flowers

Belangrijk om rekening mee te houden bij infrarood film is dat de scherptediepte iets achter het onderwerp, dit heeft te maken met golflengtes en is weer een heel ander verhaal. Sommige lenzen hebben markeringen hiervoor op de lens een andere optie is om een ruime scherptediepte te kiezen. Dit kan bijvoorbeeld door een klein diafragma (groot getal) te kiezen zodat de focus altijd binnen het scherpte-diepte gebied valt.

Rollei Infrared film photo
Rollei Infrared film portrait of girl with sun flare

Rollei Superpan 200

De Rollei Superpan 200 hebben wij geschoten met een Hasselblad 500C/M met een 80mm F/2.8.

Superpan 200 is een panchromatische film dit houdt in dat de filmemulsie een breed spectrum aan kleuren kan opvangen waardoor de zwart-wit tonen realistischer weergeeft. Dit maakt het dus mooi voor bijvoorbeeld portretten, de huidtonen komen mooi naar voren. In combinatie met een soft focus filter krijg je me Superpan prachtige huidtinten, een zachte egale huid en een mooi zacht ‘dromerig’ effect, perfect voor portretten dus. De film is ook iets contrastrijker dan de gemiddelde zwart-wit film, oorspronkelijk bedoeld om meer detail vast te leggen. Met een nominale snelheid van ISO 200 is de film zeer flexibel en zowel in de studio als op locatie te gebruiken en heeft een mooie fijne korrel.

De Superpan 200 is gebaseerd op de AGFA Aviphot Pan, een film voor technische, industriële en luchtfotografie. Het kleurenspectrum waar de film gevoelig voor is komt in de buurt bij dat van een infrarood film. Hierdoor kan het ook goed door de mist heen fotograferen en in combinatie met een infrarood filter zou je dus een infrarood film-achtig effect kunnen bereiken.

Rollei Superpan film portrait of girl in sun

Rollei Ortho 25

De Rollei Ortho 25 hebben wij geschoten met een Mamiya RB67 + 127mm F/3.5 Pro SD.

De naam zegt het al. Het is een orthochromatische film, die zijn gevoelig voor blauw licht en niet voor rood licht. Dit zorgt ervoor dat blauwe luchten overbelicht worden en wit worden en huidtinten (rode kleuren) donkerder (zwart) worden. Dit maakt het dus een wat hardere film en niet ideaal als je voor realistische huid tinten gaat. Wel perfect als je veel meer contrast en ‘punch’ in je foto’s wil. Ortho films werden ook wel documentfilms genoemd omdat ze vaak werden gebruikt voor het kopiëren van teksten en boeken waar het van belang was dat de zwarte letters goed afsteken tegen de witte achtergrond. Middentonen waren hier niet van belang. Dit soort films kenmerken zich door hoog oplossend vermogen (resolutie), nagenoeg geen korrel en extreme scherpte.

Op het rolletje staat 'Rollei Ortho 25 Plus'. Deze 'plus' houdt in dat Ortho 25 een net iets breder bereik heeft en toch nog iets extra gevoeligheid heeft voor rode lichten. Dit zorgt ervoor dat bijvoorbeeld huidtinten niet compleet donker worden en het toch mooi te gebruiken is voor portretten. Huidtinten krijgen een beetje een zongebruinde (sunkissed) look.

In deze portretten is bijvoorbeeld meer contrast te zien dan in de foto’s met de Superpan 200. Houd er bij deze film dus rekening mee dat de huidtinten wat donkerder worden en meer contrast hebben en als je buiten fotografeert de lucht snel overbelicht wordt.

Het dynamisch bereik van deze film is dus klein, zorg dus dat je nauwkeurig belicht en je zult geweldige resultaten krijgen.

Rollei Ortho 25 film side profile side profile
Rollei Ortho 25 film portrait of girl
Rollei Ortho 25 film portrait of girl

Hieronder zijn nog wat 'behind-the-scenes' te zien van onze collega's in actie tijdens de shoot.

Conclusie

  • Rollei-film heeft een groot assortiment zwart-wit rolletjes, geliefd door zowel professionele fotografen als hobbyisten.
  • Rollei Infrared is te gebruiken als normale zwart-wit film en infraroodfilm. Hierbij wordt groene vegetatie wit, een interessant creatief effect om mee te experimenteren.
  • Rollei Superpan 200 is een panchromatische film. Blauwe luchten worden donkerder en huidtonen worden wat zachter. Portretten worden hier wat zachter.
  • Rollei Ortho 25 is eeen orthochromatische film. Luchten worden sneller overbelicht en huidtonen donkerder. Portretten krijgen dus een mooi ‘punchy’ contrast.

De rolletjes uit deze blog en nog meer uit het assortiment van Rollei zijn nu beschikbaar op onze website en in de winkel.