film pushen

Als we het hebben over pushen en pullen binnen analoge fotografie dan bedoelen we het fotograferen en ontwikkelen voor een andere ISO dan die op je rolletje vermeld staat. Voor Pushen betekent dit dat je naar een hogere ISO gaat (bijv. van 400 naar 800) en voor Pullen naar een lagere ISO (bijv. van 400 naar 200). Nu betekent dit voor het fotograferen zelf, dat je gaat onderbelichten (Pushen) of overbelichten (Pullen). Maar hoe werkt dit en wat voor een resultaten krijg je ermee? In deze blog gaan we dieper in op pushen.

Terminologie

Voordat we dieper op ingaan op pushen , behandelen we eerst een paar termen die vaker gebruikt gaan worden in deze blog én die altijd goed zijn om te weten als analoog fotograaf.

  • ISO/ASA: De ISO/ASA is de lichtgevoeligheid van je film. Uitgedrukt in een getal en altijd vermeld op de verpakking en op het rolletje zelf.
  • Stops: Een stop binnen fotografie, verwijst naar hoeveel licht je binnenlaat wanneer je een foto maakt. En een stop over- of onderbelichten betekent dus twee keer zoveel licht binnenlaten of de helft. Dat klinkt misschien nog heel verwarrend, maar in essentie is het vrij simpel en is het een algemene term om aan te duiden hoe ver je een film wil pushen of pullen.
  • Lichtmeter: De lichtmeter is het ding in je camera (of een los apparaat) wat verteld welke instellingen jij moet gebruiken op dat moment.
hp5 pushed 2 stopsDeze foto is gemaakt met een rolletje Ilford Hp5 2 stops gepusht.
hp5 pushed 3 stopsDeze foto is gemaakt met een rolletje Ilford Hp5 3 stops gepusht en heeft ook wat meer contrast en korrel.

Waarom pushen?

Er zijn meerdere redenen waarom je zou willen pushen of pullen.

Voor pushen is dit vaak:

  • Fotograferen uit de hand in een donkere omgeving.
  • Een creatief effect creëren (Pushen geeft vaak meer contrast en korrel, iets waar je misschien juist naar op zoek bent)
  • Vergeten je ISO te veranderen bij het inladen van een nieuwe rol (bijv. je hebt net een prachtige rol TMAX 100 geschoten maar je ziet dat de ISO stand op je camera nog op 400 staat).

Doordat je dus op een hogere ISO schiet kan je snellere sluitertijden gebruiken in donkere situaties, zoals de foto's hieronder. In het donker krijg je met lage ISO waarden langere sluitertijden waardoor je de kans hebt dat je bewegingsonscherpte krijgt in je foto.

Deze foto is gemaakt met een rolletje Ilford Hp5 2 stops gepusht (dus een rolletje van 400 ISO belicht op 1600 ISO).
Deze foto is gemaakt met een rolletje Ilford Hp5 3 stops gepusht (dus een rolletje van 400 ISO belicht op 3200 ISO).

Hoe doe je dit?

Eigenlijk heel simpel: als je een rolletje in de camera hebt gedaan, dan stel je de lichtmeter van je camera in op de ISO die je graag wilt gebruiken en maak je foto’s zoals je dat normaal ook zou doen.

LET OP! Dit geldt dus voor de hele rol. Je kan niet maar 1 of 2 foto's pushen, het is altijd de hele rol.

Pushen

Het pushen van film houdt eigenlijk in dat je de film expres onderbelicht waarna je hem langer ontwikkeld (of laat ontwikkelen) zodat je nog steeds beeld krijgt.

Voor het Pushen van de film gaan we de rol dus op een hogere ISO schieten dan wat vermeld staat. Je neemt dus bijvoorbeeld een rol TRI-X 400 maar je stelt de camera in op 800 ISO. De stap van 400 naar 800 ISO is één stop. Een push van twee stops zou dus in dit geval van 400 naar 1600 ISO zijn. Zoals je ziet verdubbel je dus eigenlijk iedere keer je ISO. De meeste films kan je vaak tot drie stops pushen met goede resultaten (sommige zelfs vier of vijf!). Hoe ver je een film pusht is afhankelijk van de situatie.

Door het pushen van de film krijg je een hoger contrast en meer korrel. Hoe verder je pusht, hoe duidelijker dit effect wordt.

 

Deze foto is gemaakt met een rolletje Ilford Hp5 2 stops gepusht (dus een rolletje van 400 ISO belicht op 1600 ISO).
Deze foto is gemaakt met een rolletje Ilford Hp5 3 stops gepusht (dus een rolletje van 400 ISO belicht op 3200 ISO).

En nu?

Voor de mensen die hun rolletjes altijd bij een lab achterlaten, is dat eigenlijk alles wat je hoeft te doen. Behalve dat het wel belangrijk is om op het rolletje duidelijk aan te geven hoe ver je een rolletje hebt gepushed. Dit kan vaak op het rolletje zelf aangegeven worden en anders is een stickertje met het aantal stops pushen er op ook goed. Dit kan je makkelijk uitdrukken als +1/+2/+3 voor pushen.

Voor de mensen die zelf ontwikkelen is er natuurlijk nog wat werk te doen. Het grote voordeel van het feit dat analoge fotografie al zó lang bestaat, is dat eigenlijk alles waarmee je wilt experimenteren al een keer gedaan en gedocumenteerd is. Als je zelf je rollen ontwikkeld, ben je bekend met de verschillende ontwikkeltijden van film en de chemie waarmee die gepaard gaan.

Voor bijna alle veelgebruikte films zijn er ontwikkel tijden en tabellen te vinden voor het pushen en pullen. Goede bronnen hiervoor zijn:

  • https://www.digitaltruth.com/devchart.php
  • http://darkroom-solutions.com/

Mocht je een rolletje willen pushen of pullen? Dan je bij ons op het goede adres! Je kunt bij ons zwart-wit film en E6-film laten pushen en pullen.