Analoge foto's scannen: zelf doen of laten doen?

Er zijn talloze redenen om analoge foto's te digitaliseren: als je analoog fotografeert, maar ook foto's online wil kunnen delen, wanneer je een oude koffer van zolder met analoge foto's wil digitaliseren, maar ook wanneer je voor een expositie de analoge beelden op de hoogst mogelijke kwaliteit wil krijgen zodat je er een vakprint van kunt maken. Maar welke reden je ook kiest, de prangende vraag is natuurlijk: moet je zelf een scanner kopen of moet je het laten digitaliseren?

Geen zin om de hele blog te lezen? Lees dan direct de conclusie.

Laten scannen of thuisscannen?

Foto Verweij heeft zelf een professionele scanner staan waarmee we dia's en negatieven kunnen inscannen. Ook verkopen we een ruim assortiment aan consumentenscanners voor het scannen van dia's en negatieven. In deze blog vergelijken we onze professionele scanner met een gemiddelde consumentenscanner. Om specifieker te zijn: we vergelijken de Epson Perfection V4490 met de Noritsu HS-1800 A. We laten de verschillen zien aan de hand van twee testfoto's een kleinbeeld kleurnegatief (foto met de planten bij het hek met tegenlicht) en een middenformaat dia (foto van de MacBook).

Eerste indruk

Kleinbeeld kleurnegatief
Laten we allereerst eens naar de eerste indruk kijken. Dan valt vooral de kleur op: de Noritsu geeft in één keer een beeld af waarvan de kleuren uitstekend zijn. Dat ligt bij de Epson wel anders. We zien hieronder links de foto met de Noritsu ingescand en rechts twee scans van de Epson. De eerste is de standaardscan en de tweede is met automatische kleurcorrectie. Het verschil komt doordat de Noritsu kan de analoge film herkennen en past hierop het kleurprofiel aan. Zo krijg je direct kleuren die zeer dicht bij de natuurlijke kleuren van de film liggen. Onze eerste indruk is dat de scan van de Noritsu direct bruikbaar is en de scan van de Epson moet echt eerst nog bewerkt worden met bijvoorbeeld Photoshop of Lightroom.

Noritsu (Foto Verweij scanservice)

Epson V4490 Perfection standaard (referentie voor een consumentenscanner)

Epson V4490 Perfection met automatische kleurcorrectie (referentie voor een consumentenscanner)

Foto: © Sid Pluijm

Middenformaat dia
Bij dia's is het verschil in kleur kleiner. Doordat een dia een positief beeld is in plaats van een negatief beeld, hebben consumentenscanners minder moeite met de kleur. Toch is ook hier het verschil nog heel duidelijk: de scan die uit de Noritsu komt heeft meer pit en komt veel meer overeen met het karakter van de film. Ook nu zouden we de scan van de Epson het liefst nog bewerken.

Noritsu (Foto Verweij scanservice)

Epson V4490 Perfection (referentie voor een consumentenscanner)

Foto: © Sid Pluijm

Scherpte

Een goede scanner levert een scherper beeld dan een mindere scanner. Maar er is nog een groot verschil: het is voor een scanner erg lastig om de volledige dia of het volledige negatief goed scherp te krijgen. Analoge film ligt namelijk nooit 100% vlak. En wanneer de film licht bol of hol staat, zullen bijvoorbeeld de hoeken of het midden minder scherp zijn dan de rest. Dat komt door scherptediepte. Er zijn methodes om dit effect te verminderen, bijvoorbeeld door het gebruik van glasplaatjes of vloeistoffen, maar die methodes hebben elk weer eigen nadelige effecten. De Noritsu scant op één lijn en trekt de film strak langs die lijn. Zo hoeft de scanner niet in één keer het hele negatief te scannen, maar steeds een heel klein strookje. Het is veel beter te doen om zo'n strookje helemaal strak te krijgen dan een volledige dia of een volledig negatief. Daardoor zie je dat de Noritsu niet alleen een hogere scherpte produceert, maar dat dit ook over het hele beeld is. Daarbij scant de Noritsu echt tot op de korrel: je gaat de karakteristieke, analoge korrel dus veel beter zien!

Kleinbeeld kleurnegatief
Hier zie je welke twee uitsnedes we in detail gaan bekijken.

Noritsu (Foto Verweij scanservice)

Epson V4490 Perfection (referentie voor een consumentenscanner)

De Noritsu oogt duidelijk scherper. Als je goed kijkt, kun je in het midden de fijne draden van een spinnenweb zien. Bij de Epson vallen die volledig weg.

Noritsu (Foto Verweij scanservice)

Epson V4490 Perfection (referentie voor een consumentenscanner)

Aan de rand van het beeld is het verschil in scherpte nog groter. Dus waar de Noritsu van midden tot rand even scherp scant, is dit voor een consumentenscanner een heel stuk lastiger.

Middenformaat dia

Noritsu (Foto Verweij scanservice)

Epson V4490 Perfection (referentie voor een consumentenscanner)

Ook hier zien we een duidelijk verschil: de Epson doet het hier echt niet onaardig, maar levert toch duidelijk een onscherper beeld af. Dat zie je heel goed als je naar de lijntjes in het Apple-logo kijkt.

Tijd

De meeste mensen denken bij scanners vooral na over de kwaliteit. Aan de scantijd per beeld wordt geen aandacht geschonken, want "zo heel lang zal dat toch niet duren? Wat maken die paar seconden extra dan uit?" Je voelt het al aankomen: het ligt net even anders. Die paar seconden zijn namelijk geen paar seconden.
Wij hebben met de Epson een scan gemaakt op hoge resolutie van de dia op middenformaat. De scanner deed hier ongeveer een minuut over. Toen we het beeld bekeken bleek dat we de ICE uit hadden staan. Dit is de automatische stof- en krasreductie. Door middel van infrarood licht kan de scanner onderscheid maken tussen details in het bestand en krasjes, haartjes, stofjes en bijvoorbeeld vingerafdrukken. Die worden verwijderd en dat zorgt voor een veel beter beeld. We maakten dus nog een tweede scan met als enige wijziging dat we nu de ICE wel inschakelden. Nu deed de scanner 16 minuten over die ene scan. We hebben de dia ook met de Noritsu gescand en dit duurde met de ICE ingeschakeld minder dan tien seconden.
Is het erg als het scannen zo lang duurt? Dat hangt er maar net vanaf wat je wil inscannen. Als je een rolletje hebt volgeschoten en je wil je beste drie foto's inscannen, valt het goed te overzien. Maar als je wekelijks een rolletje van 36 foto's wil digitaliseren, wordt het een behoorlijke klus. Zeker als je de bestanden daarna ook nog eens handmatig moet bewerken om een betere kleurweergave te krijgen. Laat staan wanneer je een koffer met honderden negatieven of dia's van vroeger op zolder hebt staan.
Er zit wel verschil tussen consumentenscanners: je hebt scanners die nog wat sneller zijn of die geautomatiseerd een negatiefstrook kunnen inladen. Dan druk je één keer op de knop en scant de scanner alle foto's van die strook. Dat duurt dan alsnog lang, maar je hoeft er niet continu bij te blijven staan. Aangezien er doorgaans zo'n 5 of 6 foto's op een negatiefstrook zitten, levert dit je flink wat tijdsbesparing op. Maar het blijft een enorme klus.

Epson V4490 Perfection zonder ICE

Epson V4490 Perfection met ICE

Uitsnede Epson V4490 Perfection zonder ICE

Uitsnede Epson V4490 Perfection met ICE

Hierboven zie je het belang van stof- en krasreductie.

Conclusie - wat moet je kiezen?