Fotograaf Pie Aerts komt op woensdag 3 april naar Nijmegen voor een exclusieve masterclass over visual storytelling! Met de St. Jacobskapel als unieke locatie belooft dit een leerzame en inspirerende avond te worden!
Pie Aerts is een Nederlandse documentaire fotograaf. Middels zijn fotografie onderzoekt hij de complexe relatie tussen mens, dier en natuur, waarin hij door middel van lange-termijn documentaire projecten op zoek gaat naar antwoorden hoe het kan dat we alsmaar verder van elkaar en van onszelf vervreemd raken. Wij gingen in gesprek met Pie Aerts om hem nog beter te leren kennen!
Wat houdt je eigen werk in?
Ik probeer door de lens van mijn camera onderzoek te doen naar de relatie tussen mens en natuur. Middels lange-termijn documentaire projecten ga ik op zoek naar antwoorden op de vraag wat de rol is van ons als mens binnen de natuur. Mijn bevindingen publiceer ik via boeken en print collecties.Zo werk ik momenteel aan 2 nieuwe boeken.
Spannend! Kun je wat meer vertellen over de twee boeken die nog gaan komen?
De afgelopen 5 jaar heb ik me verdiept in de Chileense gaucho, door lange periodes door te brengen in Chileens Patagonie en samen te leven met 14 verschillende individuele cowboys. Het is een verhaal dat gaat over sociale thema’s als eenzaamheid en isolatie en de impact die dit heeft op mentale gezondheid, maar ook over de gevolgen van klimaatverandering en het langzaam verdwijnen van een culturele identiteit. Ik fotografeer dit verhaal met midden formaat analoge camera’s en zal het publiceren in boekvorm. Een tweede lange-termijn project waar ik sinds 2021 aan werk is een nieuw boek over Afrika, en vooral over mijn persoonlijke relatie met de gebieden die ik daar bezoek. Middels fotografie onderzoek ik mijn persoonlijke relatie met deze gebieden. Ook dit zal in boekvorm verschijnen.
Hoe ben je op die ideeën gekomen?
De basis van mijn verhalen is onderzoek, dit doe ik dan ook zo’n 70/80% van mijn tijd, achter mijn bureau. Het is de fundering van al mijn werk. Zo ben ik in 2018 voor het eerst naar Patagonië gereisd omdat ik wilde leren over het gaucho leven. Voordat ik ging heb ik veel gelezen over de cultuur en welke ingangen er zijn. Ik vond mijn eerste weg naar binnen en van het eerste contact komt het tweede contact. Uiteindelijk bouw je een heel netwerk op met contacten. Ik ben daar een filmregisseur en cinematograaf tegengekomen, en we hebben in 2020 besloten om samen te werken en hebben met elkaar een script geschreven. Langzaam kwam daar een foto- en filmproject uit, waar we in de daaropvolgende jaren aan gewerkt hebben.
Hoever zijn jullie nu met dit project?
In een periode van drie jaar zijn we dezelfde cowboys gaan volgen hebben we deze geïnterviewd. Ik begin nu de eerste stappen te zetten aan het boek en de rest van het team is begonnen met de film edit. Er komt dus een documentaire, een fotoboek en een tentoonstelling. We hebben besloten om deze diverse media aan elkaar te koppelen via een website, en naar alle verwachting wordt eind 2024 het resultaat gelanceerd.
Het prettige aan die lange termijn projecten is dat je dieper in de materie terecht komt. Het wordt veel persoonlijker en krijgt meer waarde. Je gaat jezelf belangrijke vragen stellen en de antwoorden op die vragen maken je werk intiemer en zo kom je steeds dichter bij de kern. De karakters die we hebben gevolgd zijn vrienden geworden en daardoor voelt het alsof je verhalen schrijft over mensen die iets voor je betekenen. Daar zit voor mij de waarde van story-telling.
Wat interesseerde je in de Chileense cowboys?
Ik ben altijd gecharmeerd geweest door het idee van vrijheid wat ik aan cowboys koppelde. Zeker in Patagonië, daar is veel open ruimte. Toen ik me echter ging verdiepen in die cultuur kwam ik erachter dat deze vrijheid slechts een gordijn is, de realiteit is heel anders. De cowboys zijn vaak erg eenzaam, ze worden onderbetaald en slecht behandeld, waardoor ik dit romantische gordijn langzaam kon opentrekken en bij de kern terecht kwam. Ik ontdekte een wereld die veel interessanter was dan ik aanvankelijk dacht want achter dit toeristische gordijn schuilt een wereld met zeer complexe sociale problemen.
De Coronapandemie had in die periode ook in Nederland een ander licht geworpen op onderwerpen als isolatie en eenzaamheid en dit versterkte mijn behoefte om dieper te graven in Chili en op zoek te gaan naar de ware aard van deze mannen. De vriendschappen die we opbouwden lieten me terugkomen, al was het wel een flinke uitdaging om iets op te bouwen met sommigen. Het is een cultuur die zeer gesloten is voor de buitenwereld, maar na verloop van tijd ontstond er een magische energie die heeft geleid tot dit nieuwe werk.
Hoe zijn deze boeken anders dan je eerste boek?
Mijn eerste boek bevatte een selectie van 20 verhalen, waarin tekst een grote rol speelde. Naarmate ik mezelf ontwikkelde, kwam ik er echter achter dat juist de afwezigheid van informatie mijn beeld sterker maakte. Zie het als poëzie, waarin de afwezigheid van tekst, een gedicht juist op verschillende manieren interpretabel maakt. De kijker kan dan zijn of haar eigen verhaal creëren. Zo ging ik ook kijken naar mijn eigen fotografie, dat heeft mijn volledige visie veranderd. Bovendien ontdekte ik de waarde van langere periodes teruggaan naar dezelfde plekken. Daar ontstond voor mij veel waarde.
Bij wat voor soort fotografie ligt je passie?
Het vraagstuk hoe we omgaan met de ruimteverdeling tussen mens en dier vind ik erg interessant. Vooral in Afrika ben ik hier veel mee bezig geweest en dit is uiteindelijk de rode draad geworden in alles wat ik doe.
In een ontwikkelde context, het westen, zien we elkaar veel meer als eigenaar van de natuur. We vinden onszelf superieur. In veel inheemse volkeren is die balans heel anders. Mensen zien zichzelf als onderdeel van de natuur en niet als eigenaar. Hun taak is om de natuur door te geven aan volgende generaties. Dit creëert een hele andere dynamiek. Ik vind het interessant om middels fotografie op zoek te gaan naar deze verstoorde relatie tussen mens en natuur en te leren hoe deze harmonie hersteld kan worden door na te denken over alternatieve oplossingen.
Wat vond je het meest indrukwekkende project waar je aan gewerkt hebt?
Ik denk dat het heel belangrijk is als beeldmaker anno 2024 om verhalen te maken die echt iets voor je betekenen. Alleen dan kun je erin slagen om mensen hetzelfde onderwerp interessant te laten vinden. Keer naar binnen en volg je hart, dan kom je vanzelf bij de essentie. Fotografie voor mij is dus die vraag stellen, wáárom ik een bepaald onderwerp interessant vind en het wil vastleggen. Het lukt me steeds beter om die vragen te beantwoorden waardoor het ook makkelijker wordt om andere mensen hierin mee te nemen.
Wanneer is in jouw ogen een foto goed?
Ik vind het vooral belangrijk dat een foto je tot stilstand brengt. Het maakt niet uit in welk context. Ik noem dit de stopping power Als een beeld je raakt, dan stop je met wat je doet. Of je nou in een tentoonstelling loopt of door een magazine bladert. Vrijwel direct daarna moet een beeld vragen oproepen en ruimte overlaten voor persoonlijke interpretatie. Een goede foto moet een kijker door stilstand brengen. Dat kan een paar seconde zijn of jaren. Als je maar stopt.
Ik vind het belangrijk dat we fotografie ook zien als iets wat buiten de onlinewereld plaatsvindt. In een museum of tijdschrift in plaats van op sociale media. We leven nu in interessante tijden omdat alles online is en mensen een content overkill krijgen. Ik besteed veel tijd en aandacht aan het opzoeken van de offlinewereld.
Wat zijn fotografen of foto’s die jou inspireren?
De wereld van artiesten is groot. Ik verzamel veel boeken en voor elke reis blader ik door boeken. Deze zijn vooral van fotografen die oud of zelf al overleden zijn. Mary Ellen Mark heeft bijvoorbeeld waanzinnige boeken en Alec Soth. Dit zijn twee hele verschillende fotografen en zo kan ik er honderd bedenken. Inspiratie zoek ik ook in de wereld naast fotografie. De kracht zit juist om in de wereld daarbuiten te zoeken, bijvoorbeeld in poëzie. Ik zoek paralellen.
Met wat voor camera’s fotografeer je?
Ik werk met een breed arsenaal aan camera’s omdat elk verhaal een andere benadering vraagt. Mijn natuur en wildlife fotografie is overwegend digitaal, omdat werken met dieren een stuk complexer is dan werken met mensen. Mijn documentaire werk is overwegend analoog, omdat dit het proces en de interactie met mijn onderwerpen vertraagd en verstild. Analoog werk ik uitsluitend via een statief, terwijl ik digitaal veel uit de hand fotograaf. De combinatie van beide stijlen, zowel analoog en digitaal, inspireert mij, en ik ben altijd op zoek naar manieren om beide stijlen te blenden, en in combinatie te gebruiken. Juist het samenbrengen van verschillende methodieken, en daarin 1 universele unieke beeld stijl creëren is wat mij veel energie geeft.
Wat gaat de toekomst je brengen?
Als mijn boeken uitgebracht zijn is mijn uitdaging om het dichter bij huis te zoeken. Ik vind het een hele mooie uitdaging om met hetzelfde gedachtegoed op zoek te gaan naar verhalen in Nederland. Voor een goed verhaal hoef je niet ver te reizen, dat ligt overal. Mijn volgende stap is niet persé geografisch, maar ook emotioneel dichter bij huis.
Wat geef je mensen mee die willen fotograferen, maar niet weten wát?
Wat ik denk dat heel belangrijk is voor professionele en amateurfotografen, is jezelf de vraag stellen wáárom je wil fotograferen. Dat klinkt als een makkelijke, misschien irrelevante vraag, maar het is belangrijk om je drijfveer te weten in een wereld waar fotografie heel populair is. Als je jezelf die vraag blijft stellen, dan vind je vanzelf verhalen die belangrijk zijn voor jezelf. Fotografeer dingen die je plezier brengen en blijf je verdiepen in andere fotografen.
